ЖКнын спикеринен "Адеп-ахлактык жана баалуулуктар" түшүнүгүнө түшүндүрмө берүүнү суранышты
"Адилет" укуктук клиникасы Жогорку Кеңештин төрагасы Нурланбек Шакиевге моралдык-этикалык баалуулуктарга, коомдук аң-сезимге, салттуу коомдук баалуулуктарга жана башкаларга шилтемелерди көрсөтүү менен бул так түшүндүрмө берүүнү же бул түшүнүктөрдү колдонуудан баш тартуу өтүнүчү менен кайрылды.
Юристтер түшүнүксүз терминдерди колдонуу ар кандай чечмелөөгө алып келе турган бир нече мыйзамдарды санап чыгышты.
Буга чейин 28-сентябрда Жогорку Кеңеш экинчи жана үчүнчү окууда "Конституциялык сот жөнүндө" мыйзамга өзгөртүүлөрдү кабыл алган.
Эми Конституциялык соттун чечими президенттин сунушу боюнча же Конституциялык соттун төрагасынын сунушу боюнча ал тарабынан кайра каралышы мүмкүн, анын ичинде эгерде чечим адеп-ахлактык баалуулуктарга, Кыргыз Республикасынын элинин коомдук аң-сезимине карама-каршы келсе.
Буга чейин, 9-августта президент балдарды зыяндуу маалыматтардан коргоо боюнча мыйзамга өзгөртүүлөрдү киргизүүгө кол койгон. Аталган мыйзамдын 21-беренесинде "Үй-бүлөлүк жана салттуу коомдук баалуулуктарды четке кагуучу, салттуу эмес сексуалдык мамилелерди үгүттөгөн жана ата-энеге же башка үй-бүлө мүчөлөрүн сыйлабастыкка алып келген" маалыматтарды таратууга тыюу салынат деп жазылган.
Көрсөтүлгөн мыйзамдарда да, башка мыйзам актыларында да "моралдык-этикалык баалуулуктар", "Кыргыз Республикасынын элинин коомдук аң-сезими", "салттуу коомдук баалуулуктар" түшүнүктөрү ачылбайт, алардын критерийлери жана көрсөткүчтөрү белгиленбейт, алар иш жүзүндө мындай юридикалык түшүнүксүз ченемдерди колдонуудагы жана чечмелөөдөгү ар кандай кыйынчылыктарга, ошондой эле адам укуктарын бузуунун олуттуу тобокелдиктерине алып келет.
"Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актылары жөнүндө Кыргыз Республикасынын мыйзамынын 11-беренесине ылайык ченемдик укуктук актынын тексти адабий тилдин жана юридикалык терминологиянын нормаларын сактоо менен берилгендигин белгилегим келет.
Эскирген жана түшүнүксүз сөздөрдү жана сөз айкаштарын, эпитеттерди, метафораларды, сөздөрдүн кыскартууларын колдонууга жол берилбейт. Ченемдик укуктук актынын текстинде колдонулуучу терминдер жана түшүнүктөр так жана бир түшүнүктүү болууга тийиш.
Эгерде ченемдик укуктук актыда колдонулган терминдерди жана түшүнүктөрдү тактоо зарыл болсо, анда алардын маанисин түшүндүрүүчү статья (пункт) камтылат.
Биз мыйзамдык деңгээлде адеп-ахлактык баалуулуктарга, коомдук аң-сезимге, салттуу коомдук баалуулуктарга ж.б. шилтемелерди көрсөтүүдө колдонулган терминдерге так чечмелөөнү же ушул түрдөгү ченемдик-укуктук көрсөтмөлөргө субъективдүү баа берүүчү категорияларды киргизүүдөн баш тартууну суранабыз. Иш жүзүндө колдонуу кыйын, ал тургай мүмкүн эмес", - деп айтылат "Адилет" юридикалык клиникасынын Нурланбек Шакиевге жазган катында.
