Депутат фирмалык аталыштарда диний сөздөрдү колдонууга тыюу салууну сунуштоодо
Депутат Марлен Маматалиев фирмаларды атоодо диний мүнөздөгү сөздөрдү колдонууга тыюу салууну сунуштоодо. Тиешелүү мыйзам долбоору коомдук талкуу үчүн Жогорку Кеңештин сайтына жарыяланды.
Демилгечи белгилегендей: дүйнөлүк тажрыйба көрсөткөндөй, ар кандай мезгилдерде кризис көп учурда ар кандай типтеги жана түзүмдөгү финансылык пирамидалардын ишмердүүлүгүн активдештирүү үчүн ыңгайлуу шартка айланат.
"Финансы пирамидасы мүмкүн болушунча жагымдуу болушу үчүн, ошондой эле анын каржылык бөлүгүн кеңейтүү үчүн, каржы пирамидасынын уюштуруучулары калктын көңүлүн буруунун ар кандай инструменттерине жана ыкмаларына кайрылышат. Кардарларды тартуу максатында, финансылык пирамидалар өздөрүнүн инвестициялык стратегиясын диний негизде активдүү багытташат", - деп эсептейт Маматалиев.
Мисалы, каржы пирамидалары адамдарга "пайдалуу ислам инвестициясы" аркылуу акча табуу мүмкүнчүлүгүн сунуштайт жана өздөрүн диний негизде иштеген каржы институту катары көрсөтөт. Ошондой эле, акыркы жылдары Кыргызстанда исламдык каржылоо жигердүү күч алууда. Ислам принциптерине негизделген кызмат көрсөтүүлөр шариат стандарттарына ылайык ишке ашырылган банктык операциялардын бардык спектрин камтыйт.
Депутаттын айтымында, 2023-жылы каржы пирамидаларынын ишмердүүлүгү боюнча 358 кылмыш иши тергелсе, анын ичинен 226 кылмыш иши быйылкы жылга жылдырылды. Аткарылган 217 кылмыш ишинин 98и сотко жөнөтүлгөн. 358 адам жабырлануучу деп табылса, 40 адам жоопкерчиликке тартылган.
Өткөн жылы ички иштер органдары тарабынан 14 турак жай-курулуш кооперативине, анын ичинде "Ихсан Групп ЛТД", "Муслим", "Аманат" жана башкаларга карата кылмыш иштери тергелди. Жалпы материалдык чыгым 949 миллион 933 миң 716 сом жана 1 миллион 293 миң 472 долларды түзөт.
Кошумчалай кетсек, акыркы эки жылда миңдеген адамдар Ислам каржылык кооперативинин алдамчылык иштеринен жапа чеккен. Бул уюм өз аталышында "ислам" терминин колдонот, бирок ислам принциптери боюнча кызмат көрсөткөн кредиттик мекеме эмес.
"Коммерциялык эмес кооперативдер, аты айтып тургандай, пайда табуу максатын көздөбөстөн, өздөрүнүн уставына ылайык, мүчөлөр кошкон каражаттын негизинде иштеши керек болчу, бирок иш жүзүндө мындай юридикалык уюмдарга он миңдеген адамдар тартылган. Алар, ири иш-чараларды өткөрүп, менеджерлерге эбегейсиз маяна, кеңселерге эбегейсиз чоң суммаларды төлөшчү. Алар кооперативге эч кандай арызы жок, телефон чалуу аркылуу менен гана киришкен. Салынган акча каржы атайын эсептерге түшкөн эмес. Ал акчалар колдон колго өтүп, жеке жактарга берилген", - деп белгилейт Маматалиев.
Укмуш, эсте каларлык ысым маркетингдин негизги кадамдарынын бири деп баса белгилейт депутат. Ошол эле учурда атрибуттар же динге шилтемелер каржы пирамидасынын атынан оңой эле калктын кызыгуусун жаратып, юридикалык жактын ишенимдүүлүгү жөнүндө туура эмес пикирди жаратат.
Буга байланыштуу, белгиленген көйгөйлөрдү четтетүү жана жарандардын алдамчылыгын азайтуу үчүн Маматалиев диний коммерциялык эмес уюмдарды кошпогондо, юридикалык жактын корпоративдик аталышында, уставында пайда алуу максаты көрсөтүлбөгөн, ошондой эле ислам каржылоо принциптерине ылайык кызмат көрсөткөн юридикалык жактар диний мүнөздөгү сөздөрдү, терминдерди, аныктамаларды колдонууга тыюу салууну сунуштайт.
