Кыргызча билбейсизби? Тил боюнча улуттук комиссия бул үчүн айып пул салууну сунуштоодо
Мамлекеттик тил боюнча улуттук комиссия "Мамлекеттик тил жөнүндө" конституциялык мыйзамды бузгандыгы үчүн айып пул киргизүүнү сунуштоодо. Мыйзам долбоору коомдук талкууга жарыяланды.
Улуттук комиссия мыйзамда мамлекеттик тилди билүүгө жана кызматтык милдеттерин аткарууда аны колдонууга милдеттүү адамдардын тизмеси белгиленгенин эске салат. Бул адамдар мамлекеттик тилде, күнүмдүк турмуштун кырдаалдарында жана чөйрөлөрүндө, социалдык-маданий, билим берүү жана кесиптик (кызматтык жана ишкердик) чөйрөлөрдө баарлашууга жөндөмдүү болууга тийиш.
Долбоордо мыйзамдын 33-беренесине кызмат адамдарынын жана жарандардын кыргыз тилин билүү деңгээлинин көрсөткүчтөрү боюнча норманы толуктоо сунушталууда.
Буга ылайык, бөлүм кызматтык милдеттерди аткаруу үчүн талап кылынган мамлекеттик тилди билүү деңгээли эне тили кыргыз тилиндеги адамдар үчүн орточо деңгээлден (В2), ал эми базалык деңгээлден (А2) төмөн болбоого тийиш экендигин бекитүүнү сунуштайт. Кыргызстанда жашаган улуттардын өкүлдөрү, Республикада жашаган же иммигрант статусун алууну көздөгөн чет өлкөлүк жарандар үчүн ал кириш деңгээлинде кыргыз тилин билиши шарт. (A1).
Мындан тышкары, Мыйзам бузуулар жөнүндө кодекске жаңы берене киргизүү сунушталып жатат. Ага ылайык тил мыйзамдарынын талаптарын бузуу жана аткарбоо жеке жактарга эсептик көрсөткүчтүн 50 өлчөмүндө (5 миң сом) айып салууга жана Юридикалык жактарга 170 минималдуу эмгек акы (17 миң сом) айып салуу сунушталууда.
Мамлекеттик жана муниципалдык органдардын, менчиктин бардык түрүндөгү уюмдар менен мекемелердин ишинде тил боюнча мыйзамдардын талаптарын бузуу жана аткарбоо кызмат адамдарына 170 эсептик көрсөткүчтүн (17 миң сом) өлчөмүндө айып салууга алып келет.
Кодекстин 107-беренесине да өзгөртүүлөр киргизилүүдө. Ага ылайык, Улуттук комиссия шаар жана айыл жерлеринде адепсиз сөздөрдү камтыган тексттер менен тышкы жарнакты жайгаштыруу, ошондой эле аларды жайгаштыруу үчүн белгиленбеген жерлерге кулактандырууларды, баракчаларды, плакаттарды жана башка маалыматтык билдирүүлөрдү илип коюу үчүн жазаны күчөтүүнү сунушталат. Эми бул мыйзам бузуу үчүн жеке жактарга 10 эсептик көрсөткүчтү (1 миң сом), юридикалык жактарга 50 эсептик көрсөткүчтү (5 миң сом) түзөт. Башкармалык айып пулду жеке жактарга 5 миң сомго, юридикалык жактарга 17 миң сомго чейин көтөрүүнү демилгелөөдө.
Ошол эле учурда бул беренеде колдонулган "уят сөздөрдү", "адабий тилдин нормаларына туура келбеген тексттерди" деген сөздөргө алмаштыруу сунушталууда.
