ЖМК: Талибан Иран менен чектешкен көзөмөл пунктун басты, атышуу Түркмөнстан жакта болууда
Америкалык контингент Ооганстандан чыгып кеткенден кийин, саясат таануучулардын эң жаман божомолдору жана афгандыктардын кооптонуусу орундалды: Талибан (кыймыл Россияда террористтик деп табылып, тыюу салынган) өлкө боюнча алдыга жылууда. Жума күнү алар ооган-иран чек арасындагы негизги көзөмөл бекетин басып алышты. Түркмөнстан менен чектеш жерде атышуулар угулуп, чек ара аймактарынан тургундар эвакуацияланып жатат. Бул тууралуу Би-Би-Си Орус кызматы билдирди.
Turkmen.News басылмасы өз булактарына таянып, Серхетабад шаарында ок атуулар угулуп жатат, алар ооганстандын Тургунди айылы тараптан угулуп жатат деп жазды.
Айрым маалыматтарга караганда, бир күн мурун чек арага аскердик жүк ташуучу унаалар жана түркмөн армиясынын контингенти жөнөтүлгөн.
Ошол эле Turkmen.News маалыматына ылайык, түркмөн офицерлери чек ара аймагынан үй-бүлөлөрүн эвакуациялай башташты.
Афганистан менен Түркмөнстандын чек арасындагы Акина өткөрүү пункту бир нече күндөн бери жабык турат. Түркмөн бийлиги мындай чечимди ооган тараптагы чектеш аймактар Талибандын көзөмөлүнө өткөндүгүнө байланыштуу кабыл алды.
Акина өткөрүү пункту аркылуу Түркмөнстандан Афганистанга азык-түлүк жеткирүү иштери жүргүзүлүп, айрым маалыматтарга караганда, чек ара аймагындагы ооган калкы буга чейин азык-түлүктүн кескин тартыштыгына туш болушкан.
Душанбе да мобилизация жарыялады. 20 миң резервдеги жоокер Тажикстан менен Афганистандын чек арасына жөнөтүлүүгө даяр.
Ошондой эле, Иран менен чектешкен Ислам-Кала өткөрүү пунктундагы бажы имаратынан Талибандын Ооганстандын желегин алып жаткандыгы тартылган видео тартылды.
Ушул пункт аркылуу товарлардын өтүшү Ооганстандын казынасына орто эсеп менен 20 миллион доллар киреше алып келди.
Талибан буга чейин өлкөнүн 85% аймагын көзөмөлгө алган деп ырастоодо, бирок бул маалыматты көз карандысыз булактардан текшерүү мүмкүн эмес.
Башка булактарга караганда, аймактын үчтөн бири алардын көзөмөлүнө өткөн, бирок маанилүү аймактарда - Ирандын батышындагы чек арадан өлкөнүн карама-каршы тарабындагы Кытай менен чек арага чейин.
Талибан алдыга жылууда
Афганистандагы абалдын курчушу АКШнын контингентин акырындык менен чыгарып кетиши менен байланыштуу, ал 11-сентябрда - Американын басып киришине себеп болгон Нью-Йорктогу террордук актылардын 20 жылдыгына ылайык аяктайт.
Афганистандан америкалык аскерлерди толугу менен чыгарып кетүү боюнча Талибан менен АКШнын ортосундагы келишим Дональд Трамптын мурунку администрациясы учурунда жетишилген.
Өлкөдө 20 жылдык катышуусу америкалык аскерлердин тарыхындагы эң узакка созулган эл аралык аскерий өнөктүк болуп калды.
Талибан Вашингтонго кансыз чыгууга кепилдик берип, контингентке кол салуудан баш тартууга убада берип, бирок Американын чыгып кетишин жеңиш деп жарыялады.
Америкалыктар кетип жатканда, Талибан активдүү түрдө ички аймакты көздөй жылып жатат жана НАТО күчтөрүнүн колдоосу болбосо, өкмөттүк күчтөр өлкөдө көзөмөлдү сактап кала албайт деген кооптонуу бар.
Ооган өкмөтүнүн айтымында, Талибан менен болгон кагылышуу (кыймыл Россияда террористтик деп табылып, тыюу салынган) буга чейин эки миллиондон ашуун ооган качкынга айланган.
Москвадагы сүйлөшүүлөр
Талибан кыймылы Россияда террористтик деп табылып, тыюу салынган, бирок Талибандын саясий канатынын делегациясы учурда Москвада.
Сапардын жарыяланган максаты - Россия тарап менен Ооганстандагы учурдагы кырдаалды талкуулоо. Москва Борбор Азиянын Россия менен чектешкен аймактарында абал күчөп кетишинен чочулайт.
Россиянын Тышкы иштер министрлигинин сайтында буга чейин Борбор Азия өлкөлөрүнүн аймактарынын бүтүндүгүн сактоо боюнча келишим түзүлгөнү айтылган.
Ошондой эле, Кремль Ооганстандан баңги заттарын ташуу масштабына терең тынчсызданат. Делегациянын башчысы Шахабуддин Делавар орус тарапты талиптер баңгизаттардын аткезчилигине активдүү каршы турабыз деп ишендирди.
Тыюу салынган уюм статусуна карабастан, бул Талибандын Москвага жасаган биринчи расмий сапары эмес. 2018-жылы аларды Россиянын тышкы иштер министри Сергей Лавров жеке өзү кабыл алган.
Башкы беттеги сүрөт иллюстрациялык мүнөздө.
